10.10 co to za święto?

Zgłębiając historię Tajwanu zaczęłam zastanawiać się dlaczego święto narodowe Tajwanu, 10 października, jest przez wiele osób nazywane urodzinami Tajwanu. Coś mi się tu nie zgadzało...

Zdaję sobie sprawę z tego, że nie wszyscy czytelnicy orientują się w sytuacji geopolitycznej Tajwanu, a jeszcze mniej osób zna i rozumie współczesną historię Republiki Chińskiej. W związku z dzisiejszym świętem narodowym postaram się przybliżyć tutaj ten temat i spisać moje przemyślenia związane z "urodzinami Tajwanu".

Historia Tajwanu, ogólnie mówiąc, jest pogmatwana. Na przestrzeni wieków różne części Tajwanu były pod rządami różnych państw - Holandii, Hiszpanii, cesarskich Chin czy też Japonii. Nie będę jednak zgłębiać dawnej historii Tajwanu, a skoncentruję się na tej dwudziestowiecznej.

W 1911 roku w Chinach miało miejsce wiele powstań, rebelii i zamachów. Najważniejszym z nich było Powstanie w Wuchang (武昌起義), które rozpoczęło się 10 października 1911 roku i w wyniku którego został zawiązany rząd tymczasowy. Rząd ten ogłosił przekształcenie cesarskich Chin w republikę i wezwał wszystkie prowincje do powstania. W ciągu następnych tygodni rebelia ogarnęła znaczną część południowych Chin. Zwolennicy republiki, z Sun Yat-senem (孫中山) na czele, odnieśli zwycięstwo nad armią cesarską.

1 stycznia 1912 roku oficjalnie proklamowano utworzenie Republiki Chińskiej (中華民國) z Sun Yat-senem jako pierwszym prezydentem tymczasowego rządu republikańskiego.

Po śmierci Sun Yat-sena w 1925 roku, na pierwszy plan wysunął się generalissimus Czang Kaj-szek (蔣中正).

W latach 1937-45 miała miejsce druga wojna chińsko-japońska (中國抗日戰爭), Japonia zaatakowała Chiny i stopniowo zajęła coraz większą ich część.

I zatrzymajmy się tu na chwilę... Zastanawiacie się pewnie co to wszystko ma wspólnego z Tajwanem? Już wyjaśniam.

Na mocy traktatu pokojowego w Shimonoseki (馬關條約) z kwietnia 1895 roku, podpisanego pomiędzy Cesarstwem Chińskim a Japońskim i kończącego pierwszą wojnę chińsko-japońską (甲午戰爭), Tajwan znalazł się pod kontrolą Japonii. 

W 1945, po przegranej w II wojnie światowej, Japonia podpisała dokument kapitulacji i zakończyła swoje rządy na Tajwanie. I tak terytorium to znalazło się pod administracyjną kontrolą rządu Republiki Chińskiej. 

Cztery lata później, w 1949 roku, rząd Republiki Chińskiej z Czang Kaj-szekiem na czele, po przegranej w wojnie domowej w Chinach (國共內戰 lub 中國內戰), wraz z armią nacjonalistyczną, schronił się na Tajwanie i rozpoczął dyktatorskie rządy na wyspie.

Stąd też oficjalna nazwa państwa to Republika Chińska, a nie Tajwan. Tajwan jest jedynie nazwą wyspy, a nie nazwą państwa. Oczywiście wiele osób, w tym ja również, woli nazywać Republikę Chińską Tajwanem. 

Wracając do głównego tematu, czyli do święta narodowego Tajwanu.

Wraz z przybyciem na wyspę rządu republikańskiego, świętem narodowym stał się dzień 10 października. Dzień ten upamiętnia początek powstania w Wuchang, czyli początek końca Cesarstwa Chińskiego. 

Dlaczego jednak święto to jest przez wielu błędnie nazywane urodzinami Tajwanu?

Według mnie nie są to ani "urodziny Republiki Chińskiej", ani tym bardziej "urodziny Tajwanu". Tajwan istniał na długo wcześniej, nie został "założony" w 1911 roku. Określenie tego święta jako "urodziny Republiki Chińskiej" jest już bliższe historycznym faktom, ale również nie do końca. Republika Chińska została proklamowana dopiero 1 stycznia 1912 roku. 

Warto dodać, że po chińsku święto narodowe to 國慶日, a 10.10 często nazywa się 雙十節, czyli świętem podwójnej dziesiątki. Niektórzy oczywiście życzą wówczas Tajwanowi Happy Birthday - 台灣生日快樂 lub 中華民國生日快樂...

Według mnie należałoby pozostać przy określeniu, iż 10 października jest świętem narodowym Republiki Chińskiej/Tajwanu, upamiętniającym powstanie w Wuchang będące początkiem końca Cesarstwa Chińskiego.

(Pragnę podkreślić, że nie jestem historykiem, są to moje przemyślenia. Może moje wnioski są błędne, nie wiem, na podstawie przedstawionych przeze mnie faktów, wydają mi się logiczne.)
(Wszystkie zdjęcia pochodzą z Wikipedii.)