Qixi 七夕 to nie tylko Walentynki

Niedawno pisałam o japońskim święcie Tanabata przypadającym na siódmy dzień siódmego miesiąca. Wspomniałam, że na Tajwanie podobne święto jest również obchodzone, ale siódmego dnia siódmego miesiąca księżycowego, czyli w 2022 roku dzień ten to 4 sierpnia. 

Święto to ma kilka nazw Qiqiaojie 乞巧節, Qiniangmasheng 七娘媽生, ale najpopularniejszą jest Qixi 七夕.

Skąd tyle nazw tego samego święta?

Nazwa Qiqiaojie 乞巧節, to dzień proszenia o zręczność rąk. Nazwa ta nawiązuje do bohaterki poniższej legendy, Zhinü, która była prząśniczką. 

Qiniangmasheng 七娘媽生 - oznacza urodziny Qiniangma, a Qiniangma to inne określenie bogini-prząśniczki Zhinü.

Qixi 七夕 z kolei oznacza po prostu siódmy wieczór.

Przejdźmy jednak do legendy. 

Legenda o bogini-prząśniczce Zhinü 織女  i pasterzu Niulang 牛郎 ma ponad 2600 letnią historię, więc jak łatwo się domyślić, istnieje wiele jej wersji. Poniżej możecie przeczytać jedną z nich:

織女和牛郎

Wnuczka Bogini Nieba 王母娘娘, bogini-prząśniczka Zhinü 織女  i pasterz Niulang 牛郎 zakochali się w sobie i mieli dwójkę dzieci, córkę i syna. Nie spodobało się to jednak Bogini Nieba, która postanowiła parę rozdzielić. Wysłała do nich niebiańskich żołnierzy, by ci przyprowadzili Zhinü z powrotem do niebiańskiego pałacu. Gdy Bogini Nieba spostrzegła, że zrozpaczony Niulang podąża wraz z dziećmi za Zhinü i żołnierzami, za pomocą spinki do włosów rozcięła niebo. Z nieba natychmiast wypłynęła Srebrna rzeka 銀河 rozdzielająca kochanków, Zhinü została na jednym brzegu, a Niulang z dziećmi na drugim. W ciągu roku żadne z nich nie może przejść na drugi brzeg rzeki. Jedynie siódmego dnia siódmego miesiąca, gdy sroki tworzą most łączący oba brzegi rzeki para może się spotkać. Dlatego też dzień ten jest obecnie uważany za "Chińskie Walentynki".

七娘媽

Zwyczaj obchodzenia Qixi przyszedł na Tajwan z południowego Fujianu 福建 (prowincja chińska po drugiej stronie Cieśniny Tajwańskiej). W języku Hokkien (tajwańskim) Zhinü nazywa 七娘媽Qiniangma (Tshit-niû-má), czyli Matka Qi .

Matka Qi jest opiekunką dorastających dzieci. W jej urodziny, czyli właśnie siódmego dnia siódmego miesiąca należy złożyć specjalną ofiarę. W ofierze, poza złotymi pieniędzmi ofiarnymi, przygotowuje się dla Matki Qi i dla jej sześciu sióstr, siedem misek kleistego ryżu i kurczaka w oleju sezamowym.

W tym dniu tradycyjnie ma również miejsce ceremonia osiągnięcia pełnoletności przez szesnastoletnie dziewczynki. Zwyczaj ten był przez wiele lat zapomniany, ale został "wskrzeszony" w 1999 roku w mieście Tainan na południu Tajwanu. Rodziny, w których są dziewczęta kończące tego roku 16 lat odwiedzają świątynie, składają dary i modlą się o pomyślność dla córek (często również i dla synów). A także ofiarowują Pawilon Matki Qi 七娘媽亭. Ofiarowując go w świątyni chłopcy muszą obrócić się w lewą stronę, a dziewczęta w prawą - oznacza to, że wchodzą w dorosłość. Więcej zdjęć z tej ceremonii możecie znaleźć TUTAJ.

拜床媽

Siódmego dnia siódmego miesiąca oddaje się również cześć Matce Łóżka 床媽, opiekunce dzieci. Jeśli w rodzinie są małe dzieci, to w noc poprzedzającą siódmy dzień siódmego miesiąca rodzina będzie czcić Matkę Łóżka. Obok łóżka dziecka stawia się miskę kleistego ryżu i kurczaka w oleju sezamowym, a także złożone ubranie matki i kwiaty celozji grzebieniastej. Modli się również o zdrowie i o przespane noce dla dziecka i pali się papierowe pieniądze. W obawie, że Matka Łóżka mogłaby się upić nie składa się w ofierze alkoholu, a także ryby z ośćmi, gdyż wyjmowanie ości mogłoby jej zająć zbyt dużo czasu i nie byłaby w stanie opiekować się dzieckiem. Nie należy również kłaść na stole ofiarnym pałeczek, bo Matka Łóżka mogłaby nimi uderzyć dziecko. Ofiary te są składane co roku, od narodzin do szesnastego roku życia dziecka.

Źródło: China Times

Z Qixi powiązanych jest również kilka tradycji związanych z boginią-prząśniczką, Zhinü i jej umiejętnościami tkackimi. 

七夕乞巧  
Jedną z nich jest tradycja Qixi qiqiao 七夕乞巧. Tej nocy młode dziewczyny powinny włożyć do miski z wodą igłę. Cień rzucany przez igłę mówi czy dziewczyna będzie dobrą 'tkaczką'. Ponadto na dworze przy domu należy ustawić stół ofiarny z palącym się kadzidłem w proszku i owocami dla Zhinü. Po spaleniu proszek z kadzidła należy rzucić w kierunku nieba i pozwolić mu opaść na twarz. Dzięki temu dziewczę będzie jeszcze piękniejsze.

穿針乞巧

By pokazać swoje umiejętności tkackie kobieta powinna przewlec nić przez dziewięć igieł.

喜蛛應巧

By stać się jeszcze bieglejszą w sztuce szycia młoda dziewczyna siódmego dnia siódmego miesiąca powinna złapać pająka i włożyć go do pudełka. Następnego dnia rano, jeśli w pudełku powstała pajęcza sieć, to oznacza to, że dziewczyna stała się bieglejszą w sztuce tkania i wyszywania.

Jak widzicie zwyczajów związanych ze świętem Qixi jest mnóstwo, wybrałam tylko te ciekawsze. Jeśli podobają się Wam takie opisy, to proszę dajcie mi znać w komentarzu.

Ilustracje pochodzą z następujących książek: